Tanrıdağı Yörükleri ve Çağlayık köyü Tarihçesi

 

  Yörük kelimesi “yörü-mek” fiilinden -k ekiyle yapılmış bir ad olup “yürüyen” demektir; sözlükte “göçebe, göçer-ev, göçer” mânasına gelir. Bu yörükler çok yayılmış olup Kavala, Drama, Serez, Demirhisar, Rusçuk, Tırnova, Hezargrad, Niğbolu’da yoğun bir şekilde yaşarlardı. Tanrıdağı yörüklerinin bütün nüfusunun 100.000 olduğu tahmin edilmiştir.

  Atçekenler (Asıl isim: Tanrıdağı Türkmenleri/Karagöz Yörükleri)Türkler'in Oğuz Boyu'nun,Bozoklar kolundan Gün Han oğlu Kayı Han neslinden topluluktur. Bu topluluğun onkunları Şahin'dir. Resmi kayıtlarda Tanrıdağı Türkmenleri veya Tanrıdağı Yörükleri olarak bilinir.

   Konya bozkırları ve çevresinde yaşayan Tanrıdağı Türkmenlerine zamanla Atçeken denilmiştir.Atçeken ismi çok iyi ve cins atlar yetiştirdiklerinden dolayı verilmiştir. Büyük Selçuklu Devleti, Karamanoğulları Beyliği ordularında görev almışlardır.Selçuklu ve Osmanlı ordularına at yetiştirmişlerdir. Malazgirt zaferinden sonra Süleyman Şah komutasında Anadolu'ya girmişler ve Konya'ya gelmişlerdir. Konya'nın fethi ile Konya bozkırlarına yerleşen ilk Türk yörükleridir. Çoğunlukla Konya bozkırlarında konar-göçer yaşam sürdürmekteydiler.Kesin olarak Kayı boyu'ndan olsalar da Atçeken aşiretlerine zamanla birçok cemaat ve boy dahil olmuştur.

   Atçekenler’in yaşadıkları coğrafya genel olarak, Doğu-Batı doğrultusunda Aksaray, Akşehir, Kuzey-Güney doğrultusunda Ankara-Konya - Karaman arasında kalan Konya ovası, diğer bir ifade ile Konya bozkırları ve çevresidir. Bir kısmı Osmanlı İmparatorluğu döneminde Balkanlar'a iskan edilmiştir.

    Osmanlının, Anadolu’da hakimiyetini engelleyen Karaman Beyliği’nin ordu gücünü oluşturup ayakta kalmasını sağlamışlar ve Osmanlının himayesini kabullenmeleriyle Karaman Beyliği’nin Osmanlı himayesine girmesinde rol oynamışlardır.

    Atçeken Beyleri, Cumhuriyetin kuruluşuna kadar bulundukları bölgedeki vergileri devlet adına tahsil etmişlerdir.İslam dinine ve Türk milliyetçiliğine aşırı bağlıdırlar. Tarımdan çok hayvancılıkla ilgilendikleri ve Konya bozkırlarında konar-göçer oldukları için Konya'ya getirilen eker-biçer kişiler nedeniyle topraklarının azalması ile ihtilafa düşmüşler ve bir kısmı Osmanlı İmparatorluğu tarafından Avrupa'ya birçok kez iskan edilmişlerdir.

   II.Mahmut döneminde vergi vermeme hakları kaldırılmak istendiyse de başarılı olunamamıştır bu nedenle birçok kez Balkanlar'a iskan edilmişlerdir.Günümüzde bu aşirete mensup olup Atçeken sıfatını soy isim olarak kullanan ailelerde vardır.

 

               Bir Mübadil Köyü ÇAĞLAYIK’ın Tarihçesi

 

   Osmanlı döneminde SELANİK Vilayeti,DRAMA Sancağı,SARIŞABAN Kazası’na bağlı olan Çağlayık’ın  Kelime anlamı:''İki Dere''demektir.

 

*1607 yılında Sultan 1.Ahmet döneminde KONYA BOZKIRLARI'ndan Tanrıdağı (Karagöz,Atçeken)yörükleri olarak 90 Hane (450 Kişi) gittiğimiz ÇAĞLAYIK'a 1924'te veda ettik.

*Selanik Vilayeti Drama Sancağı Sarışaban Kazasına Bağlı "ÇAĞLAYIK" (Dipotamos)zaman içerisinde bazen köy bazen de kaza merkezi olarak idari yapıdaki yerini almıştır.Çağlayık Kaza Olduğunda 2 Köyü Bulunmaktaydı.Bunlar:Mescidli ,Boynukızıllı

*1911 Yılı Yunan istatistiklerine göre 1.097 müslüman türk nüfusu bulunmaktadır.

*Mübadil büyüklerimiz Çağlayık'ın 300-350 hane olduğundan bahseder.

*Mübadele Kararı sonrası Kavala limanından 01.06.1924 tarihinde

Drama/Kozlu Köyü ile birlikte toplamda 2.224 Kişi "SAKARYA"adlı vapur ile

9 günlük yolculuk sonrası Samsun'a gelmişlerdir.

*ilk etapta Günümüzdeki Samsun Atatürk Heykeli ile Kent Müzesi Arası alandaki 4-6 ay yaşadıktan sonra 7 köye bölünerek:

Samsun'da;

*Vezirköprü'de;Aydoğdu ve Tekkekıran

*Havza'da;Tahna (Kayabaşı)

*Tekkeköy'de;Karaperçin,Aşağıçinik(Çayleyik Mahallesi),Kelkaya (Altınkaya)

*Canik'te;Devgeriş'in Bir Kısmı ve Hasköy(Papasköy)'de 3-5 hane Çağlayıklı İskan Olmuştur

Ayrıca;

*Amasya- Gümüşhacıköy-Maden Köyü'ne 3-5 Hane ÇAĞLAYIKLI aile iskân edildi

*İzmir ili Bergama ilçesi Çandarlı nahiyesine de 1 Kişi Edildi. iskan edilen fırıncı İbiş eşi Lacor

*Çağlayık'a Türkiye'den,Trabzon Sürmene-(Yemişli)Maçka Ve Niğde'den Rum Mübadiller Iskan Edilmiş.Sonrasında Bir Çoğu Çağlayık'tan Kanada-Toronto'ya Göç Ettiler.